Οι Αρχές της Ρουμανίας ενημέρωσαν χθες 17 Νοεμβρίου την Ευρώπη μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών για επικίνδυνα τρόφιμα –RASFF-, για σοβαρό κίνδυνο από λευκά
σταφύλια προέλευσης Ελλάδας (Ειδοποίηση 2025.8972). Στα ελληνικά σταφύλια εντοπίστηκε «Υπέρβαση του ανώτατου επιτρεπτού ορίου για φυτοφάρμακα». Πιο συγκεκριμένα στα σταφύλια εντοπίστηκε η δραστική ουσία Acetamiprid, σε ποσότητα 0,58 mg/Kg με μέγιστο επιτρεπτό όριο τα 0,08 mg/Kg που σημαίνει ποσοστιαία υπέρβαση 625%. Τα σταφύλια αποσύρθηκαν άμεσα από την αγορά της Ρουμανίας.Η ειδοποίηση RASFF δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη. Στον τελευταίο έλεγχο του ΥΠΑΑΤ σχετικά με την ανίχνευση υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης, 4 στα 22 δείγματα επιτραπέζιων σταφυλιών (ποσοστό 18%!) εντοπίστηκαν υπερβάσεις της δραστικής ουσίας acetamiprid και χαρακτηρίστηκαν ως “πιθανής επικινδυνότητας”.
Γενικά, το 2025 χαρακτηρίζεται από ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό φαινόμενο: κύμα ανακλήσεων σταφυλιών λόγω ανιχνεύσιμων επιπέδων φυτοφαρμάκων που υπερβαίνουν τα επιτρεπόμενα όρια. Ενδεικτικά, σταφύλια Red Globe από Ιταλία – ανακλήθηκαν στις 3-4 Νοεμβρίου 2025, λόγω ανίχνευσης του φυτοφαρμάκου Acetamiprid, ουσίας με πιθανές νευροτοξικές ιδιότητες (developmental neurotoxicity — DNT). Το προϊόν διακινήθηκε σε μεγάλα σούπερ μάρκετ, όπως Leclerc, Coop U Barbier και MB Primeur
Το acetamiprid είναι νεονικοτινοειδές που παραμένει ακόμη εγκεκριμένο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρότι βρίσκεται υπό διαρκή πίεση λόγω τοξικολογικών και περιβαλλοντικών ανησυχιών. Η EFSA έχει αξιολογήσει επανειλημμένα την ουσία, τόσο ως προς την επίδρασή της στον άνθρωπο όσο και ως προς τα υπολείμματά της στα τρόφιμα. Στις επίσημες γνωμοδοτήσεις της αναγνωρίζει ότι η οξεία τοξικότητα είναι σχετικά χαμηλή, αλλά οι ενδείξεις για αναπτυξιακή νευροτοξικότητα, ιδιαίτερα σε έμβρυα και μικρά παιδιά, είναι αρκετές ώστε να απαιτούν αυστηρότερους παράγοντες ασφαλείας. Οι μέχρι στιγμής εκτιμήσεις διατροφικής έκθεσης δείχνουν ότι, αν τηρούνται τα MRLs, ο γενικός πληθυσμός μένει κάτω από τα αποδεκτά όρια πρόσληψης, όμως αυτό δεν ακυρώνει τις επιφυλάξεις για ευάλωτες ομάδες. Παράλληλα, οργανισμοί όπως η PAN Europe πιέζουν ότι τα δεδομένα είναι αρκετά για σκληρότερη γραμμή και η συζήτηση έχει πλέον μετακινηθεί από το «αν» επηρεάζει τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο στο «πόσο» και «τι όρια θεωρούνται πραγματικά ασφαλή».
Η νέα εξέλιξη που επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το τοπίο αφορά τη χρήση του acetamiprid στα βιοκτόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η οργάνωση Générations Futures αποκάλυψε ότι η Nisso Chemical Europe, μοναδικός παραγωγός και διανομέας της δραστικής ουσίας στην ευρωπαϊκή αγορά, δεν υπέβαλε αίτημα ανανέωσης της άδειας για χρήση σε βιοκτόνα, η οποία έληξε στις 31 Ιουλίου 2025. Αυτό σημαίνει πιθανότατα, ότι το acetamiprid θα αποσυρθεί πλήρως από όλα τα βιοκτόνα προϊόντα της Ε.Ε. από την 31η Ιανουαρίου 2027. Η EFSA χαρακτηρίζει πλέον την ουσία ως ουσία με «απαράδεκτο κίνδυνο» λόγω ενδοκρινικής διαταραχής και νευροτοξικότητας κατά την ανάπτυξη, ενώ η απόφαση της Nisso να μην αιτηθεί ανανέωση ερμηνεύεται από τη Générations Futures ως ένδειξη ότι οι τοξικολογικές μελέτες της εταιρείας –οι οποίες θα δημοσιοποιηθούν το 2026– πιθανότατα δείχνουν προβλήματα που θα καθιστούσαν αδύνατη την υπεράσπιση της ουσίας σε νέα αξιολόγηση.
Σε αυτό το πλαίσιο, το acetamiprid βρίσκεται πλέον σε μια μεταβατική περίοδο: παραμένει εγκεκριμένο ως φυτοπροστατευτικό στην Ε.Ε., αλλά η συσσώρευση δεδομένων για νευροτοξικότητα, περιβαλλοντικούς κινδύνους και ενδοκρινική διαταραχή οδηγεί σταθερά προς αυστηρότερη ρύθμιση και πιθανή μελλοντική πλήρη απόσυρση και από τη γεωργία. Όσον αφορά περιστατικά ανθρώπινης δηλητηρίασης, υπάρχουν εγγραφές για σοβαρά συμβάντα: για παράδειγμα, μελέτες τεκμηριώνουν πως σε ανθρώπους που εκτέθηκαν σε acetamiprid παρατηρήθηκαν συμπτώματα όπως ναυτία, έμετοι, μυϊκή αδυναμία, ταχυκαρδία, υπόταση, ακόμη και επιληπτικές κρίσεις. Παρά το γεγονός ότι οι δηλητηριάσεις είναι σπάνιες, η ύπαρξη τέτοιων περιστατικών δείχνει ότι σε υψηλές εκθέσεις υπάρχει σαφής κίνδυνος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου